HARMONİK ÖLÇÜMÜ VE ENERJİ ANALİZİ

Teknolojinin gün geçtikçe gelişmesi hayatımızı büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır. Ancak bu teknolojiyle birlikte her geçen gün daha fazla kullanılmaya başlanan hassas elektronik ürünler enerji kalitesinden daha fazla etkilenir hale gelmektedir. Bu nedenle enerji kalitesi bu tip hassas elektronik ekipmanların sağlıklı çalışması için son derece önemlidir.

Sektörde bilinenin aksine enerji kalitesi birçok parametrenin birleşimidir. Günümüzde enerji kalitesi denince akla hemen harmonikler gelmektedir, ancak harmonikler enerji kalitesinin sadece bir bacağıdır.

Elektrik santrallerinde alternatörler tarafından üretilen gerilim tam sinüsoidale yakın olmasına karşılık, doğrusal olmayan karakteristik gösteren yüklerin artmasıyla birlikte, şebekeden çekilen akım dalga şekillerinde bozulmalar meydana gelmektedir. Şebekeden çekilen düzensiz akım şebeke empedansından dolayı şebeke üzerinde gerilim düşümüne, dolayısıyla akım ve gerilim dalga şekillerinde de bozulmalara neden olmaktadır. Akım ve gerilim dalga şekillerini bozan bu etkenlere harmonik denir.

Harmoniklerden kaynaklanan arızalar aşağıda belirtilmiştir;

• Elektromekanik cihazlarda ve kablolarda ısınmalar,
• Makinalarda mekanik titreşimler,
• Ateşleme devrelerinde anormal çalışma,
• CAD/CAM terminallerinde hafızalarında silinmeler,
• Elektronik kart arızaları,
• Güç kondansatörlerinde güç kayıpları, delinmeler ve patlamalar,
• Kompanzasyon sigortalarında atmalar,
• Kesici ve şalterlerde açmalar,
• Röle Sinyallerinde Bozulmalar ve Anormal Çalışma.

Harmonik Ölçümü ve Enerji Analizi Nerelerde Yapılır?

Harmonik oluşumunda etken olan sistemlere sahip olan yerlerde yapılmalıdır.

• Güç Elektroniği İçeren Tüm Cihazlar,
• Doğrultucular, Eviriciler, Çeviriciler,
• Bilgisayarlar, Yazıcılar,
• Kompakt Floresan Lambalar,
• Doyuma Giden Transformatörler,
• Ark Ocakları, Kaynak Makinaları.

Harmonik Ölçümü ve Enerji Analizinde Hangi Cihazlar Kullanılır?

• Fluke 437-II - 3 Faz Kayıt Fonksiyonlu Güç Kalitesi Analiz Cihazı,
• Fluke 374 FC - True RMS Wireless AC/DC Pensampermetre,
• Fluke 287 - 50.000 Count AC+DC True RMS Multimetre,
• Prodigit 4016 - Dijital Güç Analizörü,
• Lutron DW-6090A - AC Power Analizör.

Harmonik Ölçümü ve Enerji Analizi Nasıl Yapılır?

• Enerji Analizi ile Gerilim Değerleri (Faz-Faz / Faz-Nötr),
• Akım Değerleri (Her Fazdan),
• Gerilim Değişimleri (Ani Gerilim Düşmeleri, Yükselmeleri),
• Akım-Gerilim-Güç Maksimum ve Minimum Değerleri,
• Frekans, Akım ve Gerilim Dalga Formları,
• Aktif Güç, Endüktif Reaktif Güç, Kapasitif Reaktif Güç, Görünen Güç,
• Güç Faktörü,
• Toplam Gerilim Harmonik, Toplam Akım Harmonik,
• Gerilim Harmonikleri, Akım Harmonikleri kayıt altına alınarak, raporlanmaktadır.

Harmonik Ölçümü ve Enerji Analizi ile İlgili Yönetmelikler ve Yasal Mevzuat Nedir?

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 03.01.2013 tarihinde Elektrik İletim Sistemi Arz Güvenilirliği ve Kalitesi Yönetmeliği'ne göre güç kalitesi standartları ile ilgili düzenlemede reaktif güç ve harmonik bozulumla alakalı limitler açıkça belirtilmiştir.

Ülkemizde elektrik iletim sistemi kullanıcılarının uymakla yükümlü oldukları harmonik sınır değerleri ve harmonik ölçüm sınır değerleri “Elektrik İletim Sistemi Arz Güvenirliği ve Kalitesi Yönetmeliği” [Resmi Gazete, Sayı: 25639, 10/11/2004] ile “Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği” [Resmi Gazete, Sayı: 25001, 22/01/2003] tarafından belirlenmektedir. Akım harmonik sınır değerleri Elektrik İletim Sistemi Arz Güvenirliği ve Kalitesi Yönetmeliği’nde, gerilim harmonik sınır değerleri de Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği’nde yer almıştır.

Yapılması Tavsiye Edilen Diğer Test ve Ölçümler Nelerdir?

• Topraklama Ölçümü,
• Artık Akım Anahtarı Testi,
• Termal Kamera ve Sıcaklık Ölçümü,
• Harmonik Ölçümü ve Enerji Analizi,
• Kompanzasyon Kapasite Ölçümleri,
• Trafo Testleri,
• Jeneratör ve Ups Testleri.