TRAFO BAKIMI VE İŞLETME SORUMLULUĞU

Yüksek gerilim hattından aldığı elektrik enerjisini işletme içerisinde kullanılabilecek gerilim seviyesine uygun hale getiren veya elektrik santrallerindeki alçak gerilimi yükselten gerilim ayarlayıcıya Transformatör veya Trafo denir.

Elektrik yüksek gerilim tesislerinde, can ve mal güvenliğinin sağlanması, ekonomik kayıpların önlenmesi için gerekli işletme hizmetleri ile bu hizmetlerin yürütülmesini üstlenen işletme sorumlusu elektrik mühendisinin, görev, yetki ve çalışma yöntemlerini düzenlemek temel amaçtır.

Trafo tesisi olan yapılarda güvenlik önlemlerinin alınması, ortaya çıkan arızalarda yapılacak müdahalelere nezaret edilmesi ve gerekli manevraların yapılması, sorumlu olunan konularla ilgili işletme sahibine rapor verilmesi, gerekli test ve bakımlarının yaptırılması, gerekli iş güvenlik malzemelerinin tesiste bulundurulmasının sağlanması hizmetlerini, EMO tarafından belgelendirilmiş, yüksek gerilimli kuvvetli akım tesislerinde teknik konulardan sorumlu yüksek elektrik mühendisi ya da elektrik mühendisinin yapması zorunludur.

Trafo Bakımı ve İşletme Sorumluluğu Nasıl Yapılır?

Trafo Bakımı başlıca iki aşamada yapılmaktadır;

1. Kesiciler için;

• Açma-Kapama Süreleri Ölçümü
• Kontak Geçiş Direnci Ölçümleri
• Kontak Açma Eş Zamanlılık
• Kesici Açma Kapama Bobinleri Durumu ve Çalışma Gerilim Aralıkları
• Kesici Yardımcı Kontak Çalışma Durumu
• Şalt Tesisi Tork Kontrolü
• Genel Temizlik

2. Trafolar için;

• Trafo Yağı Analizi (Yağlı Trafolar İçin)
• Sargı Direnci Testleri
• İzolasyon Direnci (DC)
• Çevrim Oranı Testleri,
• Bağlantı Noktaları Tork Kontrolü
• Genel Temizlik

Trafo Bakımında Hangi Cihazlar Kullanılır?

• SMC PME-500-TR - Devre Kesici Test Cihazı,
• Fluke 374 FC - True RMS Wireless AC/DC Pensampermetre,
• Fluke 287 - 50.000 Count AC+DC True RMS Multimetre,
• Fluke 1587 FC - İzolasyon Test Cihazı + True RMS Multimetre.

Trafo Bakımı ve İşletme Sorumluluğu Ne Zaman Yapılmalıdır?

1kV ve üstü enerji ile beslenen tesisler, işletme bünyesinde Elektrik Mühendisleri Odası tarafından verilen Elektrik Yüksek Gerilim Tesislerinde İşletme Sorumluluğu Eğitimi sonrasında yetki belgesi almış bir Elektrik Mühendisi bulundurmak zorundadırlar.

İşletme bünyesinde elektrik mühendisi yok ise işletmenin Serbest Müşavir Mühendis (SMM) hizmeti veren ve yine eğitim sonrasında yetki belgesi almış olan elektrik mühendislerinden işletme sorumluluğu hizmeti alması gerekmektedir.

• Trafo ve trafo merkezlerinin bakımı öncelikle varsa oradaki teknik personel tarafından sürekli olarak ‘gözle kontrol’ şeklinde yapılır.
• Periyodik bakımlar en az yılda 1 kez yaptırılır.
• Ayrıca teknik personeli bulunmayan trafo merkezlerinin bakımı da ‘gözle kontrol’ şeklinde ‘6 ayda bir’ yapılır.

Trafo Bakımı ve İşletme Sorumluluğu ile İlgili Yönetmelikler ve Yasal Mevzuat Nedir?

30 Kasım 2000 Tarih ve 24246 Sayılı Resmî Gazetede yayınlanan “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği” 60. Madde ve 18 Mart 2004 tarih ve 25406 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan “Elektrik Mühendisleri Odası Elektrik Yüksek Gerilim Tesislerinde İşletme Sorumluluğu Yönetmeliği” uyarınca, can ve mal güvenliğinin sağlanması ve ekonomik kayıpların önlenmesi için gerekli işletme hizmetleri ile bu hizmetlerin yürütülmesini üstlenen işletme sorumlusu olarak elektrik mühendisi bulunmak zorundadır.

18.03.2004 tarihinde 25406 sayılı Resmî Gazete ‘de yayınlanarak yürürlüğe girmiş ve 12 Ocak 2008 tarih ve 26754 sayılı Resmî Gazete ‘deki değişiklikle güncellenmiştir.

Yapılması Tavsiye Edilen Diğer Test ve Ölçümler Nelerdir?

• Topraklama Ölçümü,
• Termal Kamera ve Sıcaklık Ölçümü,
• Harmonik Ölçümü ve Enerji Analizi,
• Kompanzasyon Kapasite Ölçümleri,
• Jeneratör ve Ups Testleri.